Nowoczesna kultura organizacji: z jakich elementów się składa?

Kulturę organizacyjną ma każda firma, nawet jeśli nie jest jej świadoma. Pomaga ona zarządzać procesami i skupiać się na realizacji celów przedsiębiorstwa przez wszystkie zatrudnione osoby, niezależnie od stanowiska, jakie zajmują. Kultura organizacyjna wpływa więc na kształt danej firmy, na jej efektywność, strategię oraz misję. Ma przełożenie również na jej wartość. Przyjrzyjmy się więc bliżej temu zagadnieniu i sprawdźmy, jak zbudować kulturę organizacyjną, która wesprze dobrostan wszystkich osób w firmie.

Kultura organizacji – czym jest?

Kultura organizacyjna to zbiór wartości, norm, przekonań i zachowań, które kształtują sposób funkcjonowania organizacji i jej pracowników. Jest nie tylko tym, co widoczne na pierwszy rzut oka, jak logo czy wystrój biura. To przede wszystkim głęboko zakorzenione założenia i praktyki, które determinują codzienne działania i decyzje.

Edgar Schein, psycholog i badacz kultury organizacyjnej, wyodrębnił jej 3 poziomy [1].

Artefakty – to przejawy kultury organizacyjnej, które są widoczne na pierwszy rzut oka. Obejmują one elementy takie jak wystrój biura, dress code, logo firmy, rytuały (np. firmowy town hall czy działowe spotkanie statusowe w określony dzień tygodnia), a także sposób komunikacji.
Normy i wartości – to deklarowane przez organizację zasady, cele i filozofia działania, które wpływają na zachowania pracowników. Niestety, deklaratywne normy i wartości mogą różnić się od rzeczywistych zachowań.
Podstawowe założenia – ten poziom jest najgłębszy i często nieuświadomiony. Obejmuje fundamentalne przekonania i założenia dotyczące natury ludzkiej, relacji międzyludzkich czy stosunku do otoczenia. Są trudne do zidentyfikowania i zmiany, ale mają największy wpływ na kulturę organizacji. W pozytywnej wersji to na przykład udzielanie wsparcia przez osoby pracujące nawet w innych działach. W negatywnej – podziały wewnątrz organizacji, przekonanie, że któreś działy są bardziej lub mniej ważne od pozostałych.

Warto podkreślić, że kultura organizacyjna ewoluuje wraz z rozwojem firmy i zmianami w jej otoczeniu. Jej świadome kształtowanie pozwoli uniknąć kryjących się po drodze pułapek.
Być może chcesz właśnie zapytać, kto miałby się tym zająć? Sprawdźmy to!

Kto kształtuje kulturę organizacji?

Choć kultura organizacyjna do pewnego stopnia powstaje sama, to na tym pokładzie powinien lecieć pilot. I nie będzie zaskoczeniem, że tę kluczową rolę odgrywają liderzy firmy. W końcu przykład płynie z góry. To właśnie prezes, zarząd i managerowie powinni być krzewicielami kultury organizacyjnej, promując firmowe wartości.

Pamiętaj, że każdy pracownik ma swój udział w budowaniu kultury organizacyjnej, dlatego tak ważne jest, aby zatrudniać osoby z wartościami zbieżnymi z wyznawanymi przez firmę. Tylko wtedy możliwe jest spójne i autentyczne działanie.

Jakie są najważniejsze elementy kultury organizacyjnej?

Aby coś zbudować, trzeba wiedzieć z czego – nie inaczej jest z kulturą organizacyjną. Do jej najważniejszych elementów zaliczamy:

jasno określoną misję i wizję – pracownicy, od operatora maszyny do CEO, potrzebują poczucia sensu i celu swojej pracy. Dzięki temu są bardziej zmotywowani;
wartości firmy – to one stanowią fundament kultury organizacyjnej i powinny być nie tylko ogłoszone, ale konsekwentnie realizowane w codziennym działaniu;
styl przywództwa – wynikający z wartości firmy. Coraz większą popularnością cieszy się model przywództwa oparty na coachingu i mentoringu;
komunikacja – otwarta, transparentna i dwustronna komunikacja buduje zaufanie oraz poczucie przynależności do firmy;
benefity pracownicze – to odpowiednio dobrane świadczenia, które mogą znacząco wpłynąć na satysfakcję pracowników. Przykładem jest karta lunchowa, która odciąża domowe budżety zatrudnionych, wspiera budowę ich zdrowych nawyków żywieniowych, a także jest ważnym elementem budowy kultury lunchowej;
sposoby świadczenia pracy – stacjonarnie, zdalnie, hybrydowo, a może firma wprowadza dodatkowe możliwości dla rodziców z dziećmi? Organizacje coraz częściej dostrzegają potrzebę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym swoich pracowników i są gotowe na nią odpowiedzieć.

To oczywiście tylko kilka z wielu kwestii budujących kulturę organizacyjną w firmach, jednak stanowią solidny punkt wyjścia. Najważniejsze jest to, aby deklaracje znajdowały pokrycie w rzeczywistości. Jeśli organizacja szczyci się otwartą komunikacją, a pracownicy boją się zgłosić feedback, oznacza to, że coś poszło nie tak.

Na co zwracają uwagę potencjalni pracownicy?

Rynek pracy szybko się zmienia, a państwowa edukacja nie nadąża za jego potrzebami. Ponadto młode pokolenia nie są już tak liczne, jak ich starsi koledzy. W związku z tym firmy silnie konkurują między sobą o specjalistów. Okazuje się, że można przyciągnąć ich kulturą organizacyjną – według badania Hays Poland, 92% pracowników uznaje ją za ważną [2]. Na co, poza nią, zwracają uwagę kandydaci?

wynagrodzenie i benefity – choć nie jest to jedyny czynnik to nadal pozostaje jednym z najważniejszych. Warto jednak pamiętać, że coraz większą rolę odgrywają świadczenia pozapłacowe, takie jak wspomniana wcześniej karta lunchowa czy dodatkowe dni wolne;
możliwości rozwoju – według Randstad to ważne dla 75% badanych. Inwestycja w rozwój pracowników pozwoli przyciągnąć i utrzymać talenty, a dodatkowo zadziała na korzyść firmy;
work-life balance – coraz częściej pracownicy traktują pracę nie jako sposób na życie, ale jako środek do celu. Dlatego nie chcą być cały czas pod telefonem i pracować w czasie niekończących się nadgodzin. To też element kultury organizacyjnej;
reputacja pracodawcy – opinie byłych i obecnych pracowników, rankingi pracodawców czy działania CSR firmy mają duży wpływ na jej postrzeganie przez kandydatów. Dlatego warto się zatroszczyć o dobry employer branding.

Budowanie kultury organizacyjnej to ciągły proces, a ona sama to więcej niż tylko zestaw zasad czy deklaracji. To żywy organizm, który wymaga ciągłej uwagi i pielęgnacji. Firmy, które potrafią stworzyć autentyczną, spójną i atrakcyjną kulturę organizacyjną, zyskują ogromną przewagę konkurencyjną na rynku pracy.

Źródła: